در سطح جهانی و در طول زمان مدل ها و روش های گوناگونی برای برآورد نیروی انسانی بهداشتی ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفته است. هر یک از این روش و مدلها در زمان و مکان خاص با توجه به شرایط حاکم بر آن طراحی و به کار گرفته شده اند. نیازهای جامعه مورد هدف، وضعیت نظام سلامت آن، الگوی استفاده از خدمات و منابع در دسترس و بسیاری عوامل دیگر بر نوع و روش مناسب برآورد نیروی انسانی موثر است. بدلیل تفاوت این عوامل در جوامع مختلف، به کارگیری مدل های برآورد طراحی شده در سایر جوامع محدودیت های زیاد همراه خواهد داشت. انتخاب مناسب این روش ها با توجه به شرایط جامعه عامل مهمی در کاهش محدودیتهای استفاده از آن ها است. اما حتی در این صورت نیز هر یک از این روش ها به دلیل بالا بودن سرعت تغییر در جامعه که بطور روزافزون برآن افزوده می شود محدودیت های زیادی ناشی از فرضیات به کار گرفته شده در آنها را خواهند داشت. ....

مدل جامع برآورد نیروی انسانی گروه پزشکی با هدف تهیه مدل برآورد متناسب با نظام سلامت کشور جمهوری اسلامی ایران طراحی شده است. این مدل با فراهم نمودن ابزاری مناسب برای برآورد نیروی انسانی گروه پزشکی «مورد نیاز» و «موجود» در زمان «حال» و «آینده» کشور تحلیل وضعیت نیروی انسانی گروه پزشکی در حال و آینده را امکان پذیر می سازد. از این طریق می توان تعداد پذیرش دانشجو در رشته های مختلف گروه پزشکی را تعیین نمود، امکان پذیری اجرای برنامه های بهداشتی ـ درمانی را از بعد نیروی انسانی تحلیل کرد و اطلاعات لازم برای سیاستگذاری مناسب در توزیع بهینه نیروی انسانی را فراهم آورد.به منظور طراحی مدل جامع برآورد در ابتدا مبانی نظری برآورد نیروی انسانی با هدف شناسایی حوزه های مختلف برآورد نیروی انسانی و عوامل موثر بر آن از طریق مطالعه کتابخانه ای و بانک های اطلاعاتی انجام شد. در مرحله بعد تجربیات ملی و بین المللی در زمینه برآورد نیروی انسانی جمع آوری و مطالعه شد. انواع روش ها و مدل های موجود برآورد در این مرحله شناسایی شدند. اطلاعات جمع آوری شده تحلیل شده؛ حوزه های کاربردی، ویژگی ها و محدودیتهای مدل های مختلف برآورد، تعیین و این مدل ها طبقه بندی شدند. هم چنین کاربرد مدل های مختلف برآورد نیروی انسانی متناسب با وضعیت های مختلف نظام های ارایه دهنده خدمات بهداشتی ـ درمانی تعیین شدند. در مرحله آخر بر اساس دستاوردهای مراحل قبل و هم چنین عوامل موثر بر هر یک از حوزه های برآورد و وضعیت سیستم ارایه خدمات بهداشتی ـ درمانی کشور مدل پیشنهادی با نام «مدل جامع برآورد نیروی انسانی گروه پزشکی» طراحی شد.در حیطه های مختلف کاربرد مدل جامع برآورد از رویکردهای متفاوتی استفاده شده است. رویکرد / رویکردهای به کار گرفته شده در هر یک از حیطه های کاربردی مدل و تمامی متغیرهای موثر تعریف شده و نحوه محاسبه هر یک از آن ها توضیح داده شده است. مراحل اجرای مدل به طور کلی و به تفکیک و در هر یک از رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی عمومی به طور تفصیلی مشخص شده است.

کارفرما: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

در راستای اجرای مفاد تبصره 36 قانون برنامه دوم توسعه و اقدامات و راهکارهای اجرایی مربوط به آن در برنامه سوم توسعه در خصوص برنامه جامع و بلند مدت تربیت نیروی انسانی متخصص و تهیه طرح برآورد نیروهای انسانی متناسب با نیاز حال و آینده کشوراین مرکز طرح جامع برآورد نیروی انسانی گروه پزشکی کشور به سفارش مرکز مطالعات توسعه آموزش پزشکی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی طراحی و اجرا شد. هدف این طرح تامین شواهد علمی در تعیین تعداد پذیرش دانشجو در برخی از رشته های گروه پزشکی بوده است. طرح جامع مشتمل بر چند طرح تحقیقاتی به تفکیک برخی از رده های گروه پزشکی بود.این طرح ها از ویژگی های خاصی برخوردار هستند. تیم تحقیق سعی نموده است روشها و مدل های برآورد متناسب با شرایط کلی کشور، نظام بهداشتی ـ درمانی آن و هم چنین منابع در دسترس را طراحی و استفاده نماید. در برآورد نیروی انسانی مورد نیاز آینده علاوه بر در نظر گرفتن نقش های موجود فارغ التحصیلان این رشته ها (حیطه های کاری مختلف) و حجم خدمات آن ها تمامی سیاستها و برنامه های در حال اجرا و در حال طراحی را در نظر گرفته و سناریوهای مختلف متناسب با این سیاستها و برنامه ها طراحی نموده اند. برآورد نیروی انسانی در قالب این سناریوها به مدیران و برنامه ریزان امکان می دهد با توجه به سیاست ها و برنامه های نیروی انسانی تصمیمات مناسب در رابطه با تعیین ظرفیت پذیرش دانشجو را اتخاذ نمایند. اطلاعات مورد نیاز برای برآورد نیروی انسانی از طریق مطالعات پیمایشی مبتنی بر جامعه تامین شده است. درتمامی مراحل طراحی و اجرای طرح از نظرات و اطلاعات مدیران اجرایی مرتبط علاوه برنظرات صاحب نظران استفاده شده است.با توجه به حساسیت موضوع و دستاوردهای متنوع حاصل از طرح های برآورد نیروی انسانی پزشکی و داروساز عمومی، کتاب «الگوی برآورد پزشک و داروساز عمومی مورد نیاز کشور جمهوری اسلامی ایران» تدوین و چاپ شده است. این امر به منظور نشر مناسب اطلاعات و فراهم نمودن دسترسی مناسب سیاستگزاران، مدیران و مسئولان به اطلاعات مورد نیاز جهت سیاستگزاری و تصمیم گیری بوده است. از طرف دیگر معرفی مدل های مختلف برآورد و جایگاه کاربردی هر یک از آن ها و همچنین متدولوژی به کار گرفته شده در این طرح ها قابل استفاده برای محققان و متخصصان در این زمینه است.مطالب کتاب حاضر در پنج فصل تدوین شده است. در فصل اول مدل های مختلف برآورد نیروی انسانی بهداشتی طبقه بندی شده و علاوه بر شرح مختصری از هر یک از این مدل ها تشابه ها و تفاوتهای مدل ها با یکدیگر ارایه شده است.تناسب به کارگیری هر یک از مدل های برآورد با توجه به ویژگی های سیستم ارایه خدمات نیز در این فصل بحث شده است. در این فصل هم چنین به نقاط بحرانی که در طراحی و به کارگیری مدل های برآورد موجب محدودیت می گردند اشاره شده است.الگوی برآورد و اهداف و روش مطالعه های انجام شده در راستای برآورد نیروی انسانی پزشکی و داروسازی کشور به تفکیک هر یک از این مطالعات در فصل دوم ارایه شده است.فصل سوم نتایج حاصل از مطالعات انجام شده را به تفکیک ارایه می نماید. فصل چهارم محاسبات و برآورد انجام شده با استفاده از نتایج مطالعات را شامل می شود. اطلاعات مربوط به پزشک و داروساز عمومی شاغل و موجود، عرضه پزشک و داروساز عمومی در آینده، پزشک و داروساز عمومی و دانشجوی پزشکی و داروسازی مورد نیاز کشور در این فصل ارایه شده است. کارفرما: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی